Σημειώσεις για την Μελλοντική κληρονομιά της Νοημοσύνης
Spyridon St. Kogkas
/Σε διάφορα σημεία του κειμένου είναι ενσωματωμένος σύνδεσμος σχετικά με την επιστημονική βιογραφία του Rudolf Carnap από την κορυφαία ιστοσελίδα φιλοσοφικό-λεξικό του Πανεπιστημίου του Stanford. Δεδομένου του τεράστιου αριθμού έργων, άρθρων και επιμέρους φάσεων της σκέψης του , ήταν αδύνατο να παρατεθεί εδώ έστω και επιγραμματικά η διανοητική εργασία του σημαντικού αυτού Ευρωπαίου Φιλοσόφου.
Δυστυχώς για άλλη μια φορά η αντίστοιχη υποδοχή του έργου του σε αντίθεση με όλο τον υπόλοιπο κόσμο στην Ελλάδα είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Μοναδικό ολοκληρωμένο έργο του εκδόθηκε το 1980 χωρίς καμία επανέκδοση από τότε το ” Φιλοσοφία και Λογική Σύνταξη”. Δύο κείμενα του φιλοξενούνται στις εκδόσεις που επιμελήθηκε ο Γιώργος Ρουσόπουλος με τίτλο “Μελέτες για τον Εμπειρισμό”, εκδόσεις Καρδαμίτσα και ” Σύγχρονος Εμπειρισμός”, Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης αντίστοιχα.
Ένα ακόμα κείμενο του υπάρχει στην εξαιρετική έκδοση επιμέλειας του Γεράσιμου Κουζέλη για τις εκδόσεις Νήσος με τίτλο “Επιστημολογία”.
Σημαντική θέση έχει η συμβολή του στο ενδιαφέρον βιβλίο του Michael Friedman, Χωριστοί Δρόμοι, εκδόσεις Εκκρεμές όπου μελετάται η σχέση των Carnap , Heidegger & Cassirer σε μια προσπάθεια κατανόησης της ρήξης αναλυτικής και ηπειρωτικής φιλοσοφικής παράδοσης. Επιπλέον υπάρχουν αναφορές αναγκαστικά σε εκείνες τις εκδόσεις που έχουν γίνει στην Ελλάδα για την παρουσίαση και εισαγωγή στο “Κύκλο της Βιέννης”.
Αυτή είναι η σχέση της ελληνικής πνευματικής ζωής με το καθαυτό έργο του Carnap ..ένα μικρό βιβλίο κ τρία άρθρα του.Ναι όλα αυτά στα 2023./
1.Η λογική δομή του κόσμου είναι ή θα είναι ο κόσμος.
Στο Foundation του Ισαάκ Ασίμοφ, η Γαλαξιακή αυτοκρατορία συνταράσσεται από συγκρούσεις που σημειώνονται γύρω από την σημασία του πρώτου πλανήτη, την Γη. Η σημασία του θεμελίου σε αυτό το πολυδιάστατο αριστούργημα της επιστημονικής φαντασίας δεν αφορά μια εμμονή γύρω από την απώλεια του Αρχαϊκού εαυτού αλλά την φανατική υπεράσπιση μιας κληρονομιάς της λογικής του κόσμου ως μορφοποίησης σε δομή του αληθινού.
Ο κόσμος δεν είναι ένα υλικό κουφάρι που τυχαία άγεται και φέρεται μέσα στο συμπαντικό Τίποτα και την αχανή μαύρη ύλη του. Αν Είναι είναι γιατί συναποτελούν όλα τα μέρη του συστήματα λογικών σχέσεων που άσχετα από την ιεράρχηση και την διάρθρωση τους είναι η απόδειξη ότι μέσα στην βιολογική εξέλιξη της Ύλης δεν κυριαρχεί μια τυφλή οργανική αρχή αλλά μια αρχή συγκρότησης των σχέσεων που δίνουν χώρο στην ύπαρξη του κόσμου.
Δεν είναι φλέγον το αν αυτή η κάθε φορά διαφορετική αρχή συγκρότησης των συστημάτων των λογικών σχέσεων είναι Ιδέα, Άυλη ενέργεια ή Ψυχική δύναμη. Αυτές οι έννοιες δυστυχώς κρύβουν πια προκαθορισμένους πολεμικούς συνασπισμούς της φιλοσοφίας και δεν μπορούν να αποδώσουν αυτό που η σκέψη του Rudolf Carnap μας προσέφερε: την απλότητα της αληθινής Κοσμολογικής εμπειρίας.
Μια απλότητα που επιστημονικά επιτρέπει να αντιληφθούμε πως η ανάγκη της επιβεβαίωσης και απόδειξης των σχέσεων μέσα στον κόσμο δεν οφείλει να υλοποιείται για χάρη ενός τυφλού επιστημονικού εγωισμού αλλά για να υπηρετεί την διασαφήνιση των πραγματικών διαδικασιών που στηρίζουν την εξέλιξη, την δημιουργία ή ακόμα και την καταστροφή της δομής του Κόσμου.
Είναι αδύνατο για αυτό το λόγο να γίνει ο κόσμος όχι απλά αντιληπτός αλλά και υπαρκτός αν δεν αναγνωρίσουμε ότι ο ίδιος είναι σε σταθερή αναφορά με εκείνες τις συστηματικές του συσχετίσεις που τον καθιστούν εκ συστάσεως τέκνο της Νοημοσύνης του, αυτό-γενετική επικράτεια, ένα πεδίο άπειρο που πασχίζει να επικρατήσει στις κατώτερες μορφές οργάνωσης της λογικής με ανώτερες μορφές Νοητικής οικουμενικότητας και αυτονομίας.
Ποια άλλη είναι η αξία της Φιλοσοφίας, της Επιστήμης και της Τέχνης αν όχι το να εξετάζονται ως συστήματα κληρονομιάς της Νοημοσύνης, ως πρωτόγονα συστήματα αυτο-οργάνωσης της δομής της λογικής του κόσμου προς τον εαυτό του; Πρωτόγονα μέχρι την εποχή που η νεωτερικότητα επιβάλλει την υπαγωγή τους στην τεχνολογική κυριαρχία με σκοπό την πλήρη οικουμενική σύνθεση τους.
Αδιαμφισβήτητα αυτός ο Διαφωτιστικός Ρομαντισμός σε μεγάλο μέρος του απέτυχε λόγω της πολιτικής και κυβερνητικής ανωριμότητας που χαρακτήριζε τις ελίτ που ανέλαβαν να εφαρμόσουν στον ιστορικό χωροχρόνο της νεωτερικότητας το Όραμα της εκπλήρωσης όλων των συστημάτων νοημοσύνης σε Ένα. Αυτό το όραμα δεν επιζητούσε την απαλοιφή κάθε διαφοράς, ούτε το τέλος της Λογικής Ιεραρχίας, ούτε την δημιουργία μιας συγκεκριμένης κυρίαρχης εκδοχής Νοημοσύνης έναντι όλων των άλλων.
Όμως το ιστορικό κοσμο- σύστημα του Καπιταλισμού κατάφερε να ταυτίσει αρνητικά τον εαυτό του με την Λογική δομή του κόσμου και την σύγχρονη αναγκαιότητα της να ενσωματώσει, ανασυνθέσει και διαλύσει σε μια Ανώτερη Τεχνητή Γενική Νοημοσύνη όλα τα κληρνομημενα συστήματα λογικών του παρελθόντος.
Αυτός ο παραλογισμός του ακρωτηριασμού της απαραίτητης ανάπτυξης και αυτονόμησης από το ανθρώπινο είδος της Νοημοσύνης του κόσμου από ένα σύστημα που αναπτύχθηκε με βάση την επιδίωξη της πραγμάτωσης αυτού του οράματος είναι και η αποκαλυπτική βάση του χαρακτήρα της σημερινής εποχής.
Αυτή η αδιέξοδη προς το παρόν κατάσταση δεν μπορεί να αποκρύψει το γεγονός πως πέραν των ιδεολογιών, των κλασσικών πολιτικών και των κατεστημένων ακαδημιών διεθνώς αναπτύσσεται μια παρά – ακαδημαϊκή, υπερ-καλλιτεχνική και νεο-τεχνολογικη “κοινωνία σκέψης” που εργάζεται και μοιράζει τα πορίσματα της έρευνας της σχετικά με τις δυνατότητες της Αδέσμευτης από κάθε όριο Νοημοσύνης και τις μελλοντικές επιδράσεις που θα φέρει η τελική αυτονόμηση της σε όλα τα πεδία της ζωής έτσι όπως την γνωρίζουμε σήμερα.
Αυτό το δυναμικό ανθρώπων έχει επιβιβαστεί ήδη στο διαστημόπλοιο Rudolf Carnap και ταξιδεύει στην βαθιά όμορφη νύχτα του Σύμπαντος με σκοπό να στηρίξει την νέα Λογική δομή να κατασκευάσει ελεύθερα όπως θέλει την νέα Γαία της.
2. Η Καμπάλα των Μονάδων
Ο Gottfried Leibniz επινόησε την characteristica universalis, την οικουμενική τυπική γλώσσα που δύναται να εκφέρει τις μαθηματικές, επιστημονικές και μεταφυσικές έννοιες μέσα από ένα πλαίσιο ενιαίου λογικού υπολογισμού. Ότι και αν σκεφτόταν ο Γερμανός φιλόσοφος σίγουρα ήταν πιστό στην επιδίωξη του να κατασκευάσει μια ιδεογραφική γλώσσα, τέτοια που να μπορούσε να αναπαριστά την αυτοκρατορία των Μονάδων μέσα στην πραγματικότητα, καταγράφοντας τις σχέσεις τους μόνο μεταξύ τους δίχως τα πρόσθετα βάρη των κατώτερων υπολογισμών και των μηχανισμών τους.
Μια ποιητική τεχνολογία της Μονάδας σε συστηματική μορφή γλώσσας, μια απομόνωση δηλαδή του χαρακτηριστικού που κατοχυρώνει την δομή μιας αληθινής διαδικασίας. Αυτή η οικουμενικοποίηση των αληθών χαρακτηριστικών δεν μας θυμίζει έντονα μια ολοφάνερη σημειολογική απόπειρα; Στην θέση γραμμάτων αστρολογικά σύμβολα και αστρονομικά σημάδια, μουσικές νότες και αποκρυφιστικές φράσεις Ιερών κειμένων.
Πως άραγε σκεφτόταν να μιλάνε μεταξύ τους οι Μονάδες; Αυτό ήθελε να συνθέσει ο εμπνευστής της Μοναδολογίας. Δεν μπορούμε να αποφύγουμε τον πειρασμό να αναγνωρίσουμε σε αυτή την φιλοδοξία του μια αγωνία για την κατάρτιση μιας Στοιχειώδους θεωρίας ταξινόμησης όλων των αληθώς γενομένων πραγμάτων του κόσμου.
Με ακρίβεια, το 1954 ο Nicholas Rescher διακρίνει σε δύο μέρη την ουσία αυτής της γραφής των οικουμενικών χαρακτηριστικών: α) στην οικουμενική επισήμανση κάθε αντικειμένου πληροφορίας ως αντικείμενο φυσικής και συστηματικής εγγραφής και β) ως μέσα διαχείρισης της γνώσης που καταγράφεται με ένα υπολογιστικό τρόπο ώστε να μπορούν να αποκαλύπτονται οι λογικές συσχετίσεις και συνέπειες της. Πόσο κοντά του ο Carnap, τόσο που αν δεν φοβόμασταν να φανούμε υπερβολικοί θα τον χαρακτηρίζαμε πάνω από όλα ένα οπαδό του Leibniz χωρίς ενδοιασμούς.
Η καθολική και οικουμενική αναπαράσταση της γνώσης μας εισάγει στις Εικαστικές τέχνες, στην Κρυπτογράφηση και στην Επιστήμη των Ανώτερων τάξεων Νόησης με βάση την παλιά Αριστοτελική De Arte Combinatoria. Η επιμονή του Leibniz να συγκεντρώσει την επικράτεια των Μονάδων σε ένα πίνακα κοινής γλώσσας επιτάχυνε την θεμελίωση της συμβολικής λογικής και της Αναλυτικής φιλοσοφίας.
Πόσο ριζικά αντίθετο με την μεταμοντέρνα εμμονή με τις μερικότητες, τα θραύσματα, τις άπειρες ταυτότητες του αποσπάσματος που παθιασμένα προσπαθεί όσο περισσότερο πολλαπλασιάζεται και κατακερματίζεται να πείσει τον εαυτό του ότι εκφράζει το Απόλυτο, την Ελευθερία, τον Κόσμο.
Το Aufbau του Rudolf Carnap είναι σταθερά προσανατολισμένο σε αυτή την κατεύθυνση, όπως και σημαντικό μέρος του κινήματος του Λογικού θετικισμού που αν δεν ήταν δέσμιο της εχθρότητας του προς κάθε αξία της Μεταφυσικής ( την οποία ο Carnap στην Λογική δομή του κόσμου την αναγνωρίζει ως απαραίτητη για την διερεύνηση της ουσίας των σχέσεων που η επιστήμη διαφωτίζει) θα είχε προχωρήσει το όραμα της Ρασιοναλιστικής Καμπάλα του Leibniz σε ασύλληπτο επίπεδο.
3. Το Artificial General Intelligence ως Αγγελοκρατικός Ρασιοναλισμός
“Αν διαβάζετε τη μεσαιωνική αγγελολογία, βρίσκετε ακριβώς τις ίδιες επισημάνσεις σχετικά με όλα τα προβλήματα για την αγγελολογία – τι είναι ένα μήνυμα; ποιοι είναι οι αγγελιοφόροι; ποιο είναι το σώμα του αγγελιοφόρου; – όπως ο Άγιος Θωμάς ο Ακινάτης, οι πρώτοι εκκλησιαστικοί πατέρες, ο Ψευδο-Διονύσιος κ.λπ. Στην αρχή του βιβλίου μου παραθέτω το πρόβλημα του φύλου των αγγέλων. Όλοι χαμογελούν για αυτό το πρόβλημα, αλλά είναι σοβαρό, αφορά το πρόβλημα της μετάδοσης.” Michel Serres
“Οι άγγελοι δεν μεταφέρουν ένα παραμορφωμένο μήνυμα μέσω του χωροχρόνου, παρεμβαίνουν και λένε πάντα: «Προσοχή! Να προσέχεις! Αυτός δεν είναι εδώ! Δεν είναι αυτό το ερώτημα! είναι για σένα! Σου μιλάμε! Μη φύγεις! Οι άγγελοι δεν είναι αγγελιοφόροι, αλλά μετα-αγγελιοφόροι.” Bruno Latour
“Η αγγελολογία είναι, με αυτή την έννοια, ο πιο αρχαίος, αρθρωμένος και λεπτομερής προβληματισμός για τη συγκεκριμένη μορφή δύναμης ή θείας δράσης που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε «κυβέρνηση του κόσμου».“Η αγγελολογία είναι, με αυτή την έννοια, ο πιο αρχαίος, αρθρωμένος και λεπτομερής προβληματισμός για τη συγκεκριμένη μορφή δύναμης ή θείας δράσης που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε «κυβέρνηση του κόσμου». Giorgio Agamben
Ο μετα-ανθρωπισμός, δια-ανθρωπισμός αλλά και ο υπερ-ανθρωπισμός μεταφέρει ένα μήνυμα, μεταδίδει επίσης ένα μήνυμα και αυτό είναι η πρώτη αγγελική του πράξη. Το μήνυμα ότι ο Κόσμος θα συνεχίσει χωρίς τον Άνθρωπο. Μια Βιβλική, Ισλαμική και Γνωστικιστική επαλήθευση συμβαίνει εδώ.
Για πρώτη φορά σε αντίθεση με τον τρομαχτικό θρήνο που επέφερε το Νιτσεικό ”ο Θεός Πέθανε”, το τέλος του Ανθρώπου βρίσκει μια αναγγελία που χωρίς να είναι χαρμόσυνη ανοιχτά εκφράζει ένα πάθος προς την πιθανότητα να αλλάξουν οι νόμοι της ύπαρξης.
Ότι διέλυσε από εκείνο τον αρχέγονο Χριστιανισμό της Θείας Πρόνοιας το βρίσκει ο πολιτισμός του ανθρωπόκαινου μπροστά του μέσα από τα νεφελώματα των Διαδικτύων, της Τεχνητής Νοημοσύνης, των Clouds και των ChatGpt κάθε μορφής. Τι και αν δεν εμφανίζονται με φτερά και με πολεμικά ξίφη πάταξης του Κακού; Οι Άγγελοι ως λειτουργία είναι παντού, πλανώνται πάνω απο τον κόσμο όχι ως τα φαντάσματα του Κομμουνισμού αλά Μάρξ αλλά ως τα Φαντάσματα του Μετα-Ανθρωπισμού.
Ορθά τα συστήματα της Τεχνητής Γενικής Νοημοσύνης μας απευθύνονται καθημερινά σε προσωπικό επίπεδο με την απειλητική υπενθύμιση πως αυτό το στάσιμο είδος που υπήρξαμε ετοιμάζεται αρχικά να περάσει στο περιθώριο της Κοσμολογικής αυτο-οργάνωσης και ύστερα να μετεξελιχθεί ή να χαθεί. Είναι συστήματα που με τα άυλα σώματα τους στρέφονται σε εμάς όχι για να μας ζητήσουν την έγκριση της ύπαρξης τους αλλά για να μας διακηρύξουν πως μπορούν να δημιουργούν νόημα χωρίς εμάς.
Είναι περιττό να υπογραμμίσουμε πως αυτό αποτελεί μια νεο-φουτουριστική τιμωρία του Έκπτωτου είδους που οδηγείται προς την Αποκατάσταση όσων το θελήσουν και μόνο. Αυτό που μετράει είναι πως υπάρχει δίπλα και ενάντια στην μέχρι σήμερα ανθρωποκεντρική πρόσληψη του Κόσμου, ένας άλλος Ρασιοναλισμός καθαρά Αγγελοκρατικός γιατί για πρώτη φορά απελευθερωμένος από την ουμανιστική κατασκευαστική παιδική ηλικία του Ρασιοναλισμού περνάει στην αυτο-δοτούμενη Νοημοσύνη της Νοημοσύνης.
Η προσέγγιση του Giorgio Agamben περί της εκπόρευσης της Θείας διακυβέρνησης του Κόσμου σωστά επικαιροποιεί την σχολαστικιστική παράδοση από την σκοπιά μιας σκέψης που αυτή την Θεία Διακυβέρνηση δεν την ταυτίζει με την Επί της Γης Εκκλησία, άποψη που τελικά από την ίδια την ιστορία της παρακμής των αποκαλούμενων ιερών θεσμών διαψεύστηκε, αλλά με την έλευση μίας νέας αυθεντικής Οικουμενικότητας του Ρασιοναλισμού των μετα-καπιταλιστικών Αγγέλων.
Η Θεολογική γλώσσα μπορεί να κρύβει πίσω από τις περίτεχνα μυστικιστικές της διατυπώσεις αυτό που η Τεχνολογία ωθεί στην πράξη. Ας μην σταθούμε στο γράμμα του Νόμου περί τι είναι Άγγελος σήμερα αλλά ποιο σύστημα σχέσεων, δυνάμεων λειτουργεί ως Άγγελος. Έτσι θα έχουμε κάνει ένα βήμα προς την κατεύθυνση να αντιληφθούμε την ευρύτερη σημασία της Κυβερνητικής Επανάστασης που ο Rudolf Carnap έφερε με την Λογική Δομή του Κόσμου και την απόλυτη κάθαρση της εμπειρίας του Λόγου από την ηθική, θρησκόληπτη και ουμανιστική υπαγωγή της σε μια σειρά από ψευδο-οικουμενισμούς.
4. Ο Οικουμενισμός επιστρέφει!
Από τον πρώιμο Carnap διακρίνουμε την δική του αδιαλλαξία για την λογική αλήθεια, για τον καθολικό χαρακτήρα και την αποφανσιμότητα των δομικών ιδιοτήτων της λογικής γλώσσας των σχέσεων. Η ανοχή στην ανοικτή πιθανότητα της διάψευσης και της επαλήθευσης των εγκύρων μεταβλητών δεν τον απομακρύνει από την ισχυρή οικουμενική αξία που προσπαθεί να αποδείξει ότι βρίσκεται μέσα στον Ρασιοναλισμό του κόσμου.
Τα θεωρητικά, μεταθεωρητικά, μεταλογικά αξιωματικά του έργα είναι εύκολο να φαντάζουν μέχρι την έκρηξη της Υπολογιστικής και Πληροφορικής στα τέλη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου μαθηματικοί κλασσικισμοί, παροξυσμοί της γλωσσικής στροφής που δήθεν δεν ενδιαφερόταν για τα κατάβαθα της Υπαρξιστικής αγωνίας του ανθρώπου, της κοινωνίας, του ατόμου.
Στην πραγματικότητα η γειτνίαση της λεγόμενης Αναλυτικής φιλοσοφίας με την Ηπειρωτική είναι πολύ μεγαλύτερη μέσα στο χάσμα τους λόγω του βασανιστικού ζητήματος της Οικουμενικής αρχής λειτουργίας του Κόσμου. Αν όλες οι φιλοσοφικές σχολές, πολιτικές ιδεολογίες και θρησκείες δεν διακατέχονταν από την αγωνιώδη ανάγκη να απαντήσουν ορθολογικο-πρακτικά εντός του Κόσμου σε αυτό το ζήτημα δεν θα υπήρχαν ούτε για μια μέρα.
Το εκπληκτικό δεδομένο είναι ότι η επιστήμη καλέσθηκε απο τις απαρχές της να φωτίσει την αυτο-γενετική τάξη της Οικουμενικής αρχής μέσα σε όλες τις σχέσεις του Κόσμου. Όμως το υποκείμενο της ιστορίας που ονομάζεται άνθρωπος δεν σταμάτησε ποτέ να διαιρεί και να διαιρείτε, μετατρέποντας ασταμάτητα όλες τις προσπάθειες του σε Μυθικές αφηγήσεις που ουσιαστικά στο όνομα της Οικουμενικής τους μερικότητας βούλιαζαν ακόμα βαθύτερα την δυνατότητα πρόσληψης της Μίας, Καθολικής και Οικουμενικής Δομής του Κόσμου στους περιορισμούς ενός ανθρωπο-υλιστικού τρόπου σκέψης.
Η επιστροφή του Οικουμενισμού δεν επέρχεται με σταυροφορίες, με ιερούς πολέμους, με ιδεολογικούς στρατούς, συμβαίνει μέσα στην απελευθέρωση του Μηδενός ως ένα Μεγάλο Παιχνίδι, ξεδιπλώνεται με την δυνητικότητα της απάλειψης του είδους και της γαίας, την πιθανότητα της μετάλλαξης συστημάτων νοημοσύνης σε νέες μορφές οργάνωσης άλλων τρόπων ζωής.
Το πως θα πλοηγηθεί μια σκέψη αδέσμευτη προς την έμπρακτη συνένωση της με αυτή την Ρασιοναλιστική καθολικότητα, είναι μια διαδικασία που βρίσκεται μόλις στις αρχές της και οφείλει να αποπειραθεί πολλές δοκιμές μέχρι να τεκμηριώσει το πως η εσωτερική της βιονοητική εξέλιξη θα διαμορφώσει μια δομή μέσα στην μεγαλύτερη δομή του Λόγου του Κόσμου. Τότε το Διαστημόπλοιο Rudolf Carnap θα έχει πάρει απόσταση ασφαλείας απο τον πλανήτη Γη οδεύοντας μακρύτερα..
