Ο ποιητής των μυστικών εικόνων
Ο Jose Val del Omar, Ισπανία 1904-1982, υπήρξε ένας από τους κορυφαίους δημιουργούς του ποιητικού μυστικού κινηματογράφου στον 20ο αιώνα. Ένας πιστός του σινεμά που ανήκε σε αυτή την εκπληκτική γενιά των μεγάλων Ισπανών δημιουργών των οποίων υπήρξε φίλος όπως των Lorca, Cernuda, Renau, Zambians και άλλων που το έργο τους διεκόπη από τον Ισπανικό Εμφύλιο. Ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ‘30 κάνει αισθητή την προσωπική του τεχνοτροπία με την «πανοραμική υπερ-ροή της εικόνας» , την ιδιαίτερη χρήση του ήχου και της ηλεκτρο-ακουστικής που θα εφαρμόσει στο θρυλικό “Στοιχειώδες Τρίπτυχο της Ισπανίας, Triptico Elemental de Espana”.
Το έργο του είναι ένας αγώνας ενάντια στην λήθη αλλά και την φθορά του χωροχρόνου. Ο κινηματογράφος του άρχισε να αναγνωρίζεται μετά τον θάνατο του. Χρησιμοποίησε το σινεμά ως ένα τρόπο να αποκαλύψει την μυστική φύση όλων όσων βρίσκονται γύρω μας ως μάρτυρες της παρέλευσης της ύλης, αναγνωρίζοντας στην υλικοτεχνική υποδομή του κινηματογράφου μια ξεχωριστή εργαλειακή ανταπόκριση στο φωτισμό των όντων-αντικειμένων που κοσμούν την καθημερινή ζωή.
Μια φράση του που λέει « το νερό ακούγεται σαν το αίμα μέσα μου», αρκεί για να πάρουμε μια γεύση της ιδιόμορφης ταύτισης που έβρισκε μεταξύ του εαυτού του και του εξωτερικού κόσμου, μέσω μιας κινηματογραφικής γλώσσας μοναδικής σε αναπαραστατική καθαρότητα. Όχι τυχαία ο ίδιος αποκαλούσε τον εαυτό του ένα κινηματογραφικό αλχημιστή. Ποιητής, Φωτογράφος και Μουσικός , είναι μια εξέχουσα μορφή στο διεθνές πειραματικό κινηματογράφο, γεφυρώνοντας την μεσοπολεμική αβάν-γκαρντ με το νέο underground που γέννησε η δεκαετία του ‘60.
Ο Jose Val del Omar οραματιζόταν ένα ολοκληρωτικό σινεμά όπου ο θεατής θα γινόταν οργανικό μέρος του φιλμ, επηρεασμένος από το Γαλλικό Νταντά και το ιμπρεσιονιστικό σινεμά. Τον ενδιέφερε μια μη-αφηγηματική εμπειρία του κινηματογράφου, απόλυτα εξαρτημένη μόνο από την εικόνα και τον ήχο. Αποπειράθηκε να φέρει το Ισπανικό Μπαρόκ μέσα στην κινηματογράφηση θέλοντας να ενώσει κάθε θεατή με τα μέσα ενός κινηματογραφικού μυστικισμού σε μια ατμόσφαιρα πνευματικής έκστασης.
Παρουσιάζουμε εδώ κ τα τρία φιλμ που αποτέλεσαν το «Στοιχειώδες Τρίπτυχο της Ισπανίας»: “Aguaespejo granadino”( Υδάτινος καθρέφτης της Γρανάδα), “Fuego en Castillo”( Φωτιά στην Καστίλλη), “Acarino galaico” ( το χάδι της Γαλικίας).
